Ο «ΤΡΟΠΟΣ» ΜΑΣ ΣΤΟ ΧΟΡΟ
Το πρώτο πράγμα που έκανε ο Θεός, είναι το μακρινό ταξίδι (Σεφέρης). Και ο κρητικός χορός, είναι ένα ατελείωτο ταξίδι, προς την ιστορία της Κρήτης με ομορφιές αστείρευτες, που ιστορούνται – αποκαλύπτονται χορεύοντας.
Σε έναν χώρο λιτό και διαμορφωμένο κατάλληλα (στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας), χωρίς να στηριζόμαστε στην αισθητική του γραφικού και του φολκ – λόρ, προσπαθούμε με περίσκεψη και αιδώ να διδάξουμε στις νέες γενιές, αλλά και στους μεγαλύτερους, την τέχνη του κρητικού χορού, χωρίς να αρκούμαστε απλά στη μηχανιστική εκμάθηση ενός στείρου βηματισμού. Στις παραδόσεις των μαθημάτων μας, αναζητούμε τις ρίζες του χορού, την ιστορία του και την αφορμή του. Πώς και γιατί άρχισε ο Έλληνας να χορεύει; Ποιο είναι το εσωτερικό νόημα του κρητικού χορού και γιατί είχε τόσο κυρίαρχη θέση στη ζωή των Κρητών; Με ποιο τρόπο δημιουργήθηκαν αυτές οι φιγούρες και αυτοί οι θαυμάσιοι σχηματισμοί στο χώρο, που εσωκλείουν τόση λεβεντιά και ευσέβεια μαζί.
Οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, χόρευαν από κάποια εσώτατη ανάγκη για να εκφράσουν ή να εκτονώσουν τα συναισθήματά τους, που κάποια δεδομένη στιγμή, καθώς δέχονταν τα κατάλληλα ερεθίσματα, σηκώνονταν και χόρευαν, ελεύθεροι από το Εγώ τους : για τη φυλή τους, τη μικρή κοινότητα στην οποία ανήκαν, την οικογένειά τους, για τον πόνο ή τη χαρά τους. Έτσι ο χορός γεννιόταν από μόνος του και τότε ολόκληρο το σώμα συμμετείχε σ’ αυτόν και η ψυχή το υποστύλωνε, για να εξακοντιστεί προς τα πάνω, σπαθίζοντας τον ουρανό! Γι’ αυτό και άνθρωποι της τέχνης, παρομοιάζουν τους Κρήτες χορευτές με τα κυπαρίσσια στους πίνακες του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου.
Σήμερα ο χορός λειτουργεί κυρίως ως θέαμα και διασκέδαση, με ομολογουμένως θαυμάσια αποτελέσματα. Είναι όμως και χρέος μας, μέσα από ένα παιδαγωγικό τρόπο, να δώσουμε στους νέους να καταλάβουν, ότι ο χορός, πέρα από μια προμελετημένη διαδικασία, είναι και ανάγκη αυθόρμητη. Ανάμεσα στον προμελετημένο ή έντεχνο χορό και τον παραδοσιακό χορό, υπάρχει διαφορά που είναι σαφής και διακεκριμένη. Ο πρώτος δίνει έμφαση στη δημιουργία / τέχνη και ο δεύτερος αρνείται τις προεκτάσεις και αλλαγές, επικεντρώνοντας στα : εκτέλεση / επιτέλεση / δημόσιος βίος. Βεβαίως η έκφραση και καλαισθησία, χαρακτηρίζουν από κοινού και τα δύο είδη χορού (Λέκκας, τ. Δ, 2003).
Για να διαμορφωθεί ένας λαϊκός χορός έχουν πολλά προηγηθεί. Εμπειρίες και δρώμενα εκατοντάδων ή και χιλιάδων ετών. Απ’ όλα αυτά μένει στο τέλος ένα πυροτέχνημα, μια φευγαλέα λάμψη, που αποκρυσταλλώνεται σε μια συγκεκριμένη χορευτική φόρμα. Αυτό είναι ο λαϊκός χορός, που μετουσιώνεται σε πυρρίχιο, πεντοζάλη, συρτό κ.ά. Τα «Πυρρίχια Δρώμενα», προσπαθούν να εντοπίσουν τα παλιά πατήματα και να επαναφέρουν στον χορό το αλλοτινό του χρώμα, ύφος και ήθος, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία, στη διατήρηση του τρόπου και της κληρονομημένης εμπειρίας.
Συγγραφή κειμένου : Ευθ. Γ. Μωραϊτάκη (αρχαιολόγος, πολιτισμολόγος)
