Σούστα

Ο αρχαίος αυτός πυρρίχιος χορός παρίστανε τη μάχη των πεζών στρατιωτών. Το χορό τον χόρευε ή ένας μοναχός χορευτής μπρος σε υποθετικό αντίπαλο ή δύο χορευτές αντικριστά ή πολλοί μαζί ο ένας απέναντι στον άλλο. Στη τελευταία περίπτωση οι χορευτές κατανέμονταν σε δύο συμπλέγματα, τους επιτιθέμενους και τους αμυνόμενους. Μετά το 300 μ. Χ., τον πυρρίχιο αρχίζουν να τον χορεύουν και οι γυναίκες και από τότε παίρνει χαρακτήρα χορού ερωτικού.

Η σούστα είναι χορός του νομού Ρεθύμνης αλλά πλέον είναι ευρέως γνωστός και χορεύεται σε ολόκληρο το νησί. Η σούστα ο αντικριστός, ερωτικός χορός της Κρήτης που χορεύεται από ένα ή περισσότερα ζευγάρια (άνδρας με γυναίκα) ενσωματώνει πλήθος στοιχείων από τον αρχαίο πυρρίχιο. Αναπτύσσεται ένας χορευτικός διάλογος μεταξύ του ζευγαριού, γεμάτος συμβολισμούς,. Ένα ζευγάρι χορευτών μπορεί να εκφράσει στη σούστα το χρονικό μιας ερωτικής ιστορίας, από τη στιγμή της γνωριμίας μέχρι την ώρα του γάμου. Ο χορευτικός διάλογος ανάμεσά τους απαιτεί επαφή, τόσο κινητική όσο και βλεμματική.

Τα τρία βασικά βήματα του χορού που μοιάζουν με πηδηματάκια και κάνουν τα σώματα των χορευτών να ωθούνται από κάποιο ελατήριο, φαίνεται πως ήταν ο λόγος που ο χορός, κατά την Ενετοκρατία (1204-1669), μετονομάστηκε σε σούστα, από την ιταλική λέξη susta που σημαίνει ελατήριο, έλασμα. Τη συνοδευτική μουσική, με ρυθμό που βασίζεται σε μέτρο 2/4, αποδίδουν λύρα ή βιολί με λαούτο ή μαντολίνο.