A+ R A-

Χορός

Όπως υποστηρίζουν σύγχρονοι μελετητές, ο χορός αποτελεί πανανθρώπινο φαινόμενο και ίσως είναι η παλαιότερη από τις τέχνες, ως πρωταρχική έκφραση της ανθρώπινης σκέψης και ψυχής. Υπήρξε μία κύρια μορφή κοινωνικής έκφρασης και θρησκευτικής λατρείας και ήταν σημαντικός στη ζωή του πρωτόγονου ανθρώπου, ώστε κατέληξε μέσο κοινωνικής ταυτότητας.

Με βάση την ελληνική μυθολογία, ο χορός πρωτοεμφανίστηκε στην Κρήτη.

Η Ρέα, η κόρη του Ουρανού και της Γης (Γαίας) και σύζυγος του Κρόνου, αποφάσισε να γλιτώσει το έκτο παιδί που έμελλε να γεννήσει, από τη μανία του άντρα της, ο οποίος μόλις γεννιόταν τα παιδιά του τα καταβρόχθιζε, επιδιώκοντας να διαιωνίσει τη βασιλική εξουσία.

Κουρήτες, χόρευαν πηδηχτούς χορούς για να καλύψουν το κλάμα του Δία.

Η Ρέα με τη συμβουλή των γονιών της πήγε, κατά τον αρχαιότερο μύθο, στην Κρήτη για να γεννήσει το γιο της που ονομάστηκε Δίας ή Ζευς. Το θείο βρέφος, γεννήθηκε σε ένα απρόσιτο, βαθύ και σκοτεινό σπήλαιο, στο περίφημο Δικταίο Άντρο και σύμφωνα με άλλες πηγές στο όρος Ιδαίον Άντρο, στο οροπέδιο της Νίδας.

Αφού έκρυψε το Δία στο κρητικό σπήλαιο, η Ρέα επέστρεψε και ξεγέλασε τον Κρόνο, τυλίγοντας μία πέτρα σε σπάγανα και του έδωσε να τη καταπιεί. Φοβόταν όμως πως αν άκουγε το κλάμα του νεογέννητου θα την καταλάβαινε και έτσι επιστράτευσε τους Κουρήτες. Οι Κουρήτες ήταν κάποια φυλή ή υποδιαίρεση του κρητικού λαού, αρχαιότατη αν κρίνουμε από την παράδοση που τους ονομάζει «γιους της Γης», ή μια ιερατική οικογένεια θεραπευτών - καθαρτών, που εκτελούσαν χαρακτηριστικούς χορούς, προκειμένου να επιτύχουν τον εξαγνισμό και κατοικούσαν στο ιερό βουνό, το Ψηλορείτη. Αυτοί για να καλύψουν το κλάμα του Δία, χόρευαν έξω από τη σπηλιά με πάθος τους πηδηχτούς χορούς, που τους είχε διδάξει η Ρέα, χτυπώντας τα πόδια τους στη γη αλλά και τα όπλα πάνω στις ασπίδες τους, αφού πάντα χόρευαν οπλισμένοι.

Από τη νεολιθική εποχή μέχρι και τα νεότερα χρόνια, οι Κρήτες, συνδύαζαν το χορό με τη ζωή και όλες τις εκφάνσεις της. Ο χορός παρόν στις γιορτές και στα γλέντια επιβεβαίωνε τις θρησκευτικές του καταβολές. Θρησκευτικές γιορτές, εορταστικά κοινοτικά πανηγύρια, αγροτικές δραστηριότητες (σπορά, θερισμός, τρύγος), αστικές (συμπόσια, γλέντια), οικογενειακά γεγονότα (βαπτίσια, αρραβωνιάσματα, γάμοι) έπαιρναν τη μορφή γιορταστικής εκδήλωσης, που την πλούτιζε ο χορός. Έτσι, κατά τον Πλάτωνα υπήρχαν δύο κατηγορίες για τους χορούς της εποχής: η "πυρρίχη", στην οποία κατέτασσε χορούς με πολεμικό χαρακτήρα και η "εμμέλεια" (αρμονία- μελωδία), όπου κατέτασσε χορούς με θρησκευτικό και κοινωνικό περιεχόμενο.

Γνωστοί σε όλη την Κρήτη ήταν: η σούστα, ο σιγανός, ο μαλεβιζώτης, ο χανιώτικος (συρτός) και το πεντοζάλι. Να σημειωθεί, πάντως, ότι και οι χοροί αυτοί (πλην του σιγανού) μέχρι το Μεσοπόλεμο δεν ήταν παγκρήτιας εμβέλειας. Οι υπόλοιποι, λιγότερο γνωστοί, χοροί είναι: η γιτσικιά σούστα, η γλυκομηλίτσα και το ρόδο, που χορεύονται στην επαρχία Κισσάμου, ο φτερωτός συρτός (παραλλαγή του χανιώτικου με διαφοροποιημένη τη χορογραφία του), που ήταν γνωστός σε μερικά χωριά των νομών Χανίων και Ρεθύμνου, ο κουτσαμπαδιανός και ο τριζάλης, που χορεύονται στην επαρχία Αμαρίου, ο πηδηχτός, που συναντάμε στην επαρχία Μυλοποτάμου, ο απανωμερίτης και το μικρό μικράκι, χοροί γνωστοί σε ορισμένες περιοχές των νομών Ρεθύμνου και Ηρακλείου, ο μπρ(α)ϊμιανός - πρινιώτης, ο αγκαλιαστός, ο ξενομπασάρης και ο ζερβόδεξος, που χορεύονται στις επαρχίες Ιεράπετρας και Μιραμπέλλου, ο πηδηχτός, που συναντάμε στο νομό Λασιθίου (με τις παραλλαγές του, στειακός στη Σητεία και ιεραπετρίτικος στην Ιεράπετρα), ο λαζότης και τα ντουρνεράκια, που είναι γνωστοί σε διάφορες περιοχές του νησιού.

Τα οφέλη που προσφέρει ο χορός στον άνθρωπο, παιδιά-εφήβους-ενήλικες, μπορούν να καταταχθούν σε τέσσερις βασικές κατηγορίες : Τα σωματικά, τα κοινωνικά, τα ψυχολογικά και γνωστικά.

Στα σωματικά οφέλη περιλαμβάνονται η βελτίωση της στάσης του σώματος, της ισορροπίας, η ενδυνάμωση των μυών, δυναμώνει τον κορμό και γυμνάζει τα άκρα, η απώλεια βάρους, έλεγχο των κινήσεων και αγωγή του ατόμου σε θέματα πειθαρχίας.

Από κοινωνικής πλευράς έχουμε ανάπτυξη των σχέσεων επικοινωνίας, φιλίας, αλληλεγγύης, σεβασμού, ομαδικού πνεύματος και συνεργασίας.

Στον ψυχολογικό τομέα, ο χορός δίνει στο άτομο αυτοπεποίθηση, θέληση, πρωτοβουλία, έκφραση συναισθημάτων και ψυχική ισορροπία.

Γνωστικά, με το χορό, ανεξαρτήτου ηλικίας, το άτομο μαθαίνει από τον δάσκαλο όχι μόνο τα βήματα, εξασκώντας τη μνήμη αλλά και πληροφορίες για την καταγωγή του κάθε χορού, τι σήμαινε για τους ανθρώπους, για την ενδυμασία, για τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων σε κάθε περιοχή.

Επομένως, ο χορός διασώζεται και εξελίσσεται μέσα από πολλές και διαφορετικές ανάγκες του ανθρώπου: να εξευμενίσει τους θεούς, να εκφράσει τον έρωτα και κυρίως να επικοινωνήσει. Καλλιεργεί τη φαντασία, τον αυθορμητισμό, και την κοινωνικότητα. Δίνει τη δυνατότητα έκφρασης που τονώνει την αυτοπεποίθηση του ατόμου. Ο χορός αποτελεί μια μορφή επικοινωνίας του χορευτή τόσο με τον εαυτό του όσο και με τους άλλους. Μέσα από αυτόν καθρεφτίζεται ο πολιτισμός μιας κοινωνίας , συνειδητά ή ασυνείδητα. Κατά τη διάρκεια του χορού ενεργοποιούνται οι οπτικές αισθήσεις , η κίνηση του σώματος, που μαζί με τη διάθεση της στιγμής προκαλούν στο χορευτή και στους άλλους μια σειρά από εμπειρίες.

Πηγή: Τσουχλαράκης, Ι. (2000), ΟΙ ΧΟΡΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, μύθος ιστορία παράδοση, Αθήνα

Η διεύθυνσή μας Είμαστε πάντα στη διάθεσή σας!

Πυρρίχια Δρώμενα
Μιχαήλ Μαρούλη 16
741.00, Ρέθυμνο Κρήτης
    (+30) 6936 001581
  pyrrixiadromena@gmail.com

Βρείτε μας στο Χάρτη Δείτε από κοντά τις νέες εγκαταστάσεις μας

Επικοινωνήστε με εμάς Φόρμα επικοινωνίας

Πατήστε Εδώ
Ιδρυτής Μάρκος Α. Κοκολάκης Σύμβολο «Πυρρίχια Δρώμενα» Χοροδιδασκαλείον «Πυρρίχια Δρώμενα» Μουσικοδιδασκαλείον «Πυρρίχια Δρώμενα» Πυρριχιστές (Τμήμα Διαφύλαξης και Διάδοσης Κρητικής Κληρονομιάς)